Dolor y gloria

Pedro, kom hier dat we je opnieuw aan de borst drukken, oude vriend. Onze liefde voor Almodóvar was de laatste jaren flink bekoeld. ‘Los amantes pasajeros’, ‘La piel que habito’, ‘Los abrazos rotos’: het waren films van een verzadigde cineast die over zijn hoogtepunt heen leek te zijn. Maar zie: in ‘Dolor y gloria’, het portret van een eenzame man, hervindt Pedro de hypnotiserende eenvoud en de dromerige kracht van zijn laatste grote film, het uit 2002 daterende ‘Hable con ella’.Antonio Banderas, in zijn mooiste rol ooit (ja, dit is het soort cinema waarvoor we het wierookvat wijd mogen openschroeven), speelt Salvador, een regisseur die zó fel worstelt met onder meer rugpijnen, oorsuizingen, clusterhoofdpijn, migraine en depressies dat hij al jaren in een soort zombiemodus leeft. Tot het filmarchief hem vraagt of hij de gerestaureerde versie van zijn 32 jaar oude classic ‘Sabor’ aan het publiek wil komen voorstellen. Die uitnodiging zet een merkwaardige keten van gebeurtenissen in gang: hij ziet oude vrienden en vijanden terug, doet iets gedurfds met een buisje en denkt in een reeks flashbacks terug aan zijn kindertijd, toen hij met zijn mama (Penélope Cruz) in een witgekalkte grot ging wonen vanwaaruit je de hemel kon zien.Zoals het oude moedertje op een bepaald moment rozenkransen zit te ontwarren, zo pluist Almodóvar in het autobiografisch getinte en magnifiek gefilmde ‘Dolor y gloria’ – in zekere zin zijn versie van Fellini’s ‘8½’ – voor ons zijn herinneringen en zijn obsessies uit: zijn passie voor de cinema, de liefde voor zijn moeder, zijn voorliefde voor knapenlijven. Sommige dialogen behoren tot de mooiste die hij ooit heeft geschreven: ‘Een goed acteur is niet hij die huilt, maar hij die zijn tranen bedwingt,’ horen we Banderas zeggen. Die mooie woorden zeggen ook iets over de melancholische gemoedstoestand waarin Almodóvar zich ongetwijfeld bevond toen hij het scenario schreef: hij laat gretig zien wat een artiest lijden kan, maar bezondigt zich daarbij nooit aan overdreven melodrama. Dit is het soort cinema dat je alleen maar kunt maken als je een zekere leeftijd hebt bereikt, en wanneer de verloren gewaande taferelen uit je kindertijd met een nooit eerder geziene scherpte plots in je herinnering terugkeren – in het geval van Almodóvar het beeld van zijn moeder die zingend de was doet in de rivier.Ach, natuurlijk valt er kritiek uit te oefenen op ‘Dolor y gloria’. Zo zou je kunnen stellen dat Pedro Almodóvar zijn vinger niet langer aan de pols van de tijd houdt, zoals in zijn uitzinnige komedies uit de jaren 80, en dat hij zich heeft teruggetrokken in zijn eigen herinneringsbubbel. Maar wat voor een prachtige bubbel is het om in te vertoeven. En weet u, hij houdt in zijn nieuwe film zijn vinger misschien niet aan de pols van de tijd, maar wél – voel de zachte, strelende aanraking van zijn magische handen – op uw eigen hartstreek. Overigens houdt Banderas zich in deze film waaruit je de hemel kunt zien, niet aan zijn eigen huilregel. Wij ook niet. Zebracinema, de najaar-editie start sterk.